Konutlarda enerji Verimliliği
KONUTLARDA VERİMLİLİK
Konutlarımızda kullandığımız ısıtıcı, soğutucu ve aydınlatma sistem ve cihazlarının çalıştırılmasında tüketilen enerjiye çok yüksek bedeller ödenmesine karşın, beklediğimiz yararı görememekteyiz. Bunun üç temel nedeni var. Birinci nedeni, ülkemizde elektrik enerjisi ve doğalgaz başta olmak üzere enerji fiyatlarının çok yüksek olmasıdır. İkinci neden, konutlarımızda kullandığımız ısıtıcı, soğutucu, aydınlatma sistem ve cihazlarının verim düşüklüğü ile verim düşüklüğüne neden olacak şekilde bilinçsiz çalıştırılması ve kullanılmasıdır. Üçüncü neden ise, konutlarımızın soğuğa ve sıcağa karşı korunacak ve aydınlatmayı sağlayacak şekilde mimari tasarımı ile izolasyonunun iyi yapılmamış olmasıdır.
Ülkemizde tüketilen enerjinin yaklaşık üçte biri binalarda; ısınma, aydınlatma ve elektrikli cihazların çalıştırılması amacıyla kullanılmaktadır. Ülkemiz enerji gereksiniminin çok büyük bir kısmı; petrol, kömür ve doğalgaz olarak ithal edilmekte ve giderek dışa bağımlılığımız artmaktadır.
Bu nedenle, tüketiciler olarak, konutlarımızda verimliliğe ve enerji tasarrufuna önem verdiğimizde, evimizde kullanacağımız sistem ve cihazları bilinçli seçtiğimizde ve kullandığımızda, evimizin izolasyonu için gerekli önlemleri aldığımızda hem aile hem de ülke ekonomisine büyük bir yarar sağlamanın yanında, çevremizin korunmasına da büyük bir katkıda bulunmuş olacağız.
KONUTLARDA ISI YALITIMI VE ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN SAĞLANMASI
Pencere ve kapıların hava sızdırmazlığı kontrol edilmelidir. Hava sızıntısı olabilecek yerler, sünger ve benzeri bantlarla kapatılmalıdır.
Gevşek camların çerçeveye birleştiği yerler bant veya macunla tıkanmalı veya bantlanmalıdır. Pencere çerçevesi ile duvar arasında boşluk olmaması sağlamalıdır. Çift cam yapacak maddi gücümüz yoksa, kış aylarında pencereler şeffaf tabaka naylon ile kaplanabilirse, ısı kaybı bir miktar daha önlenmiş olur.
Tamiratı mümkün olmayan eskimiş doğramalar mutlaka yenilenmelidir.
Kış aylarında geceleri pencerelerin perdeleri kapalı tutulmalıdır (radyatör vb. ısıtıcıların üstünde ısı dolaşımını da engellemeyecek şekilde).
Gündüzleri güneş ışığını direkt alan pencerelerin perdeleri açılmalıdır.
Enerjiyi etkin, verimli kullanan projeler, teknolojiler uygulanmalıdır; yeni yapılan konutlarda ısı yalıtım kuralları standardı olan TS 825’in ve Isı Yalıtım Yönetmeliğinin uygulandığından emin olunmalıdır.
Yalıtımsız veya yetersiz yalıtımlı ise; çatının, duvarların ve döşemelerin ısıtılmayan mekanlarla komşu olması durumunda yalıtılmalıdır. Yalıtırken de; TSE 825’ te belirtilen iklim bölgelerine uygun malzemeler seçilmelidir.
Konutlarda uygun yalıtım ile ısı kayıplarının en az aşağıdaki oranlarda azaltılabileceği unutmamalıdır.
– Çatı izolasyonu yapıldığı takdirde : ~%20
– Dış duvar izolasyonu yapıldığı takdirde : ~% 15
– Pencere – kapı izolasyonu yapıldığı takdirde : ~%15
– Sızdırmazlık önlemleri alındığı takdirde : ~%10
Isıtılmayan bölgelerden geçen sıcak su boruları yalıtılmalıdır.
Radyatörlerden taşınım ve ışınım yoluyla çıkan ısı radyatörün arkasındaki duvarı ısıtır. Dışarıya olan ısı kaybını önlemek için radyatörle duvar arasına alüminyum folyo kaplı ısı yalıtım levhaları yerleştirmeli ve radyatörlerin üstleri ve önleri dekoratif amaçla da olsa kapatılmamalıdır.
Kare taban planlı olan binalar, ısı kaybeden yüzeyleri daha az olduğundan dikdörtgenlere nazaran daha enerji verimlidirler.
Mümkünse sıcak su elde etmek için, güneş panellerini kullanılmalıdır.
Evde kullanılacak ısıtma sistemleri ve cihazları en yüksek enerji verimliliği ve tasarrufu sağlanacak şekilde seçilmelidir.
Cihaz kapasitesi (soba, kombi, elektrikli ısıtıcı, kat kaloriferi, kalorifer kazanı, klima vb.), ısıtılacak/soğutulacak yerin gereksinimine göre seçilmelidir. Cihaz kapasiteleri belirlenirken geniş alanlarda veya büyük kentlerde coğrafi şartlar ile inşaat malzeme yapıları dikkate alınmalıdır.
Elektrik ve yakıt tüketimleri düşük, verimliliği yüksek cihazlar tercih edilmelidir.
Çevreci cihazlar ön planda tutulmalıdır (düşük yanma emisyonuna sahip cihazlar).
Cihazların yanma ve ısıl verimleri (anma ısı gücü), soğutma ve ısıtma kapasiteleri (klima) yüksek olmalıdır.
Cihazların katalog, broşür ve etiketlerinde; hem “yanma verimi” hem de “ısıl verimi” değerlerinin ayrı ayrı belirtilmiş olmasına dikkat edilmelidir.
Rüzgarlı havalarda ısıtıcı, sönmez özellikte olmalıdır.
Isıtıcının/soğutucunun, mümkünse elektronik ısı ayarlı (termostatlı) olanları tercih edilmelidir.
Sessiz çalışan cihazlar tercih edilmelidir.
Buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi elektrikli cihazların A sınıfından olanları seçilmelidir.
Ocak-fırın, elektrik süpürgesi, ütü gibi elektrikli cihazların enerji kullanımında verimliliği en yüksek olanlar tercih edilmelidir.
Aydınlatmada enerji tüketimi az, uzun ömürlü, kompakt elektrik lambaları kullanılmalıdır.
Konutlarda enerji verimliği konusunda toplumda yanlış bilinenlerden bazıları…
YANLIŞ 1: Sıcak bölgelerde ısı yalıtımı yapılmasına gerek yoktur.
DOĞRU: Isı yalıtımı kışın ısınmak, yazın serinlemek için harcanan enerji ve yakıttan tasarruf sağlar. Bir binanın soğutulması için harcanan enerji, ısıtılması için harcanan enerjiden daha fazladır. Bu yüzden sıcak iklim bölgelerinde, soğuk iklim bölgelerine kıyasla ısı yalıtım ihtiyacı daha fazladır.
YANLIŞ 2: Mantolama ile ısı yalıtımı, enerji tasarrufu yapmak için yeterlidir.
DOĞRU: Binalarda insanların yaşam kalitesi ve konforundan ödün vermeden, enerji tasarrufu sağlamak için alınabilecek üç önlem vardır. Bunlar, ısı yalıtımı yapmak, otomasyon sistemleri kullanmak ve yüksek verimli cihazların kullanılmasıdır. Merkezi olarak ısıtılan binalarda, tüketim ısı pay ölçer cihazlarıyla ölçülmez ve termostatik vanalar ile fazla ısı kontrol edilmezse tasarruf etmek mümkün olmaz. Ayrıca tamamlayıcı unsur olarak kazan ve pompa sistemlerinin yüksek verimli olmasında yarar vardır.
YANLIŞ 3: Isı Pay Ölçer sistemi tasarruf yapmaz.
DOĞRU: Tüketimin ölçülmesinin kullanıcılarda tasarruf etme refleksini harekete geçirdiği kanıtlanmıştır. Daha önce Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Ankara, İstanbul, Bursa, Eskişehir ve Kocaeli’nde 361 binada bulunan toplam 11 bin konutta yaptığı araştırmaya göre, ısı pay ölçüm sistemine geçilen binalarda ortalama yüzde 27.5 enerji tasarrufu sağlanabiliyor.
YANLIŞ 4: Oda termostatını yükselttiğinizde eviniz daha hızlı ısınır.
DOĞRU: Oda termostatı, ayarlanan ısıya göre ısıtma sistemini devreye sokar ya da kapatır. Merkezi sistemle ısıtılan binalarda ısıyı ne kadar yükselttiğinize bağlı kalmaksızın sistemin dağıttığı ısı sabittir. Evinizi daha hızlı ısıtmak için duvar, pencere ve zemin izolasyonunun daha iyi yapılması gerekir.
YANLIŞ 5: Televizyonlar, dizüstü bilgisayarları, telefon şarj aletleri gibi elektrikli aletler fişe takılı olmalarına rağmen kullanılmıyorlarsa elektrik tüketmez.
DOĞRU: Bazı elektrikli aletler ve telefon şarjları, cihazlar kullanım dışıyken bile elektrik tüketir. Bu “vampir güç” enerji israfına neden olur. İdeal olan hepsini fişten çıkarmayı unutmamaktır. Bekleme (stand-by) konumundan kaçınmak yılda ortalama 180 lira ila 280 lira tasarruf etmenizi sağlar.
YANLIŞ 6: Geleneksel ampul teçhizatlarına doğrudan enerji tasarruflu ampul ve LED aydınlatmalı ampul takamazsınız.
DOĞRU: Enerji tasarruflu ya da LED ampullerin her şekli ve boyutu üretiliyor; dolayısıyla avizelerden ayaklı lambalara kadar her türlü aydınlatma teçhizatına uygun olanları var.
YANLIŞ 7: Pencerelerdeki boşlukları izole bant ve streç film ile kapatmak izolasyon çıtaları ya da çift cama göre daha fazla ısının içeride kalmasını sağlar.
DOĞRU: Pencerelerinizin etrafındaki boşlukları streç film ya da izole bant ile kapatmak cereyanı durdurup ısı kaybını azaltmasına karşın izolasyon çıtaları ya da çift cam kadar etkili bir yöntem değildir. İzolasyon çıtaları ya da çift cam sayesinde daha fazla tasarruf edersiniz.
YANLIŞ 8: Evin duvarlarını ve çatıyı koyu renge boyamak enerji tasarrufu yapmanıza yardımcı olur.
DOĞRU: Tam tersine evin iç ve dış duvarları ile düz çatılarda ısı iletkenliği düşük olan yalıtımlı açık renk boyaları tercih etmelisiniz. Böylece yüzde 25’e kadar ısı yalıtımı sağlayabilirsiniz. Ayrıca bu tür boyaların yüksek yansıtma özelliği sayesinde iç mekânlardaki aydınlatma donanımını daha az kullanarak tasarruf yapmış olursunuz.
YANLIŞ 9: Güneş panelleri bulutlu günlerde elektrik üretmez.
DOĞRU: Güneş panelleri parlak güneş ışığında daha randımanlı çalışmasına karşın bulutlu günlerde dahi dağılan ışıktan enerji biriktirmeye devam eder. Ancak elbette kış aylarına oranla aydınlık saatlerin daha uzun olduğu yaz aylarında verimlilikleri artar.
YANLIŞ 10: Masa üstü bilgisayarı kullanırken ekran koruyucuyu tercih edersiniz enerji tasarrufu yaparsınız.
DOĞRU: Ekran koruyucular da tıpkı diğerleri gibi enerji tüketen bir programdır ve ekran koruyucu devreye girdiğinde ekranınız açık kalmaya devam eder. Bilgisayarınız uyku modundayken nispeten az enerji tüketmesine karşın mola verdiğinizde ekranınızı kapatmak, hatta bilgisayarınızı tamamen kapatmak enerji israfını önlemenin en etkili yoludur.
